Mechanizmy starzenia się skóry

1. Mechanizmy starzenia się skóry

Biologiczny proces starzenia się skóry człowieka zaczyna się już w wieku 25 lat na skutek działania szkodliwych czynników drażniących – zanieczyszczeń powietrza, zmian klimatu, lub z powodu zmian hormonalnych zachodzących w organizmie.

Od niedawna zaczęto rozróżniać starzenie „wewnętrzne” lub „biologiczne” oraz starzenie „zewnętrzne”. Przyczyną starzenia wewnętrznego jest spowolnienie procesu podziału komórek, co charakteryzuje się obniżeniem zdolności skóry do regeneracji. Wierzchnie warstwy skóry stają się wskutek tego cieńsze, zmniejsza się zawartość wilgoci i tłuszczu w tkankach, spada ilość odżywiających skórę naczyń krwionośnych.

„Starzenie zewnętrzne” nazywa się także „starzeniem od światła”. Powoduje je przede wszystkim zgubne działanie promieni UV A.

Promienie UV A oddziałują na naszą skórę zmieniając neutralne cząsteczki zawarte w komórkach w agresywnie pobudzone molekuły – wolne rodniki. Reagując z komponentami skóry rozpoczynają łańcuchową reakcję tworzenia nowych cząsteczek o zgubnym dla skóry działaniu. Niszcząc komórki od środka, blokują mechanizmy obronne skóry. Jeśli ich działanie nie przekracza pewnego poziomu krytycznego, to organizm jest w stanie sam neutralizować wolne rodniki. Jednak bariera ochronna skóry nie zawsze radzi sobie z działaniem czynników zewnętrznych.

Strukturami najbardziej narażonymi na działanie wolnych rodników są błony komórkowe, zaś w szczególności zawarte w nich lipidy. W wyniku działania wolnych rodników błony komórkowe tracą swoją główną właściwość - chronienia zawartości komórki i niedopuszczania szkodliwych substancji do jej wnętrza. Prowadzi to do naruszenia procesów przemiany materii wewnątrz komórki, która następnie ginie.

Kolejnym podatnym na uszkodzenia elementem komórki jest DNA (kwas dezoksyrybonukleinowy), którego uszkodzenie prowadzi do naruszenia procesu podziału komórek i do ich zagłady. Wolne rodniki początkują mechanizm powstawania wielu chorób, między innymi chorób skóry. Komórka traci wodę i nabiera skłonności do przedwczesnego starzenia się i rozwoju chorób zapalnych.

Jest kilka sposobów walki z wolnymi rodnikami- przy pomocy preparatów „wyłapujących” i neutralizujących wolne rodniki oraz przy pomocy antyoksydantów – substancji powstrzymujących powstawanie wolnych rodników na dowolnym jego etapie. Antyoksydantami są witaminy E, C, A, grupy B, betakaroten, flawonoidy, enzymy (dysmutaza nadtlenkowa) oraz aminokwasy (cysteina i GSH).

Za główny czynnik wywołujący choroby i przedwczesne starzenie się skóry uważa się promienie ultrafioletowe. Aby zapobiegać ich negatywnemu oddziaływaniu, kosmetyki często zawierają filtry UV. Filtry te składają się z rozpuszczalnych w tłuszczach pochodnych siarki i w połączeniu z witaminami skutecznie chronią skórę przed działaniem promieni UV, wolnych rodników i starzeniem się. Nadmierne korzystanie z kąpieli słonecznych może prowadzić do powstawania komórek atypowych, które przy dalszym działaniu słońca mogą przekształcać się w komórki rakowe.

Niekontrolowane naświetlanie promieniami słonecznymi ma również niszczący wpływ na swoisty „szkielet” podtrzymujący skórę , złożony z kolagenu i elastyny. Komórki skóry z czasem produkują coraz mniej kolagenu. Powoduje to zmniejszenie sprężystości skóry i tworzenie się zmarszczek. Jeśli chodzi o wewnętrzne mechanizmy starzenia się skóry, wyróżnia się ich trzy:

Kolagenowy mechanizm starzenia się skóry – związany jest z gromadzeniem połączonych ze sobą włokiem kolagenowych. Włókna te jak siatka oddzielają naskórek od skóry właściwej i przenikając całą skórę nadają jej twardość i elastyczność. W czasie trwania życia zachodzi systematyczna synteza i destrukcja włókien kolagenowych. Ale włókna, w których pod wpływem działania rożnych czynników zaszły zmiany nie ulegają rozkładowi przy pomocy enzymu kolagenozy, ale odkładają się w przestrzeni pomiędzy komórkami, co prowadzi do obniżenia elastyczności skóry, pojawienia się zmarszczek, a w starszym wieku także starczej pigmentacji skóry.

Hialuronowy mechanizm starzenia się skóry można streścić następująco: kwas hialuronowy to złożona molekuła bioorganiczna rozmieszczona w przestrzeni międzykomórkowej skóry w postaci stabilnego żelu z wodą. Za pośrednictwem tego żelu odbywa się wydalanie złogów i przemieszczanie różnych substancji (w tym komponentów kosmetycznych) do komórek skóry. Wraz z wiekiem kwas hialuronowy odkłada się, co czyni strukturę żelu mniej przenikalną, utrudniając wymianę materii. Ma to zły wpływ na skórę. Produkowany przez organizm enzym rozkładający kwas hialuronowy – hialuronidaza, w procesie starzenia się organizmu traci swoje funkcje i aby prawidłowo działać potrzebuje pomocy z zewnątrz.

Regeneracyjny mechanizm starzenia się skóry charakteryzuje się obniżeniem szybkości podziału komórek w dolnej warstwie naskórka. Wraz z wiekiem, w przybliżeniu po 30 – 35 roku życia, szczególnie przy zmianach hormonalnych w organizmie, zmniejsza się ilość produkowanych hormonów. Prowadzi to do obniżenia tempa podziału komórek spodniej warstwy naskórka, przy stałym tempie rogowacenia komórek warstwy zewnętrznej, które związane jest z działaniem czynników zewnętrznych. W rezultacie ilość warstw keratynowych zwiększa się z 5 – 6 do 7 – 9 i więcej. Skóra staje się mniej elastyczna, pojawiają się zmarszczki.

U niektórych osób skóra staje się sucha, obserwuje się łuszczenie wierzchnich warstw naskórka. Skóra „sypie się”. Aby zablokować ten proces, niezbędne jest użycie regenerujących kremów i kremów–masek z dodatkami bioaktywnymi stymulującymi regenerację skóry.